مسجد جامع همدان، یادگار تاریخی

در فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی مسجدها از مهمترین بناهای ماندگار در شهرها هستند. مساجد ساخته شده در هر شهر از عناصری هستند که هویت شهرها با آنها در هم آمیخته شده است. مسجد جامع همدان نیز یکی از این مساجد است. مسجد جامع قدیمی ترین مسجد در بافت قدیمی شهر همدان می باشد. مسجد جامع شهر همدان، این یادگار تاریخی  که در میان بازار شهر و میدان مرکزی شهر بنا شده است، از جاذبه های تاریخی و مورد توجه گردشگران تور همدان است.

ویژگی های مسجد جامع همدان

ساختار مسجد جامع همدان با ویژگی های اقلیمی شهر همدان هماهنگی دارد. با توجه به موقعیت مسجد و محل قرارگیری آن در امتداد بازار شهر، بدیهی است این مسجد علاوه بر رویکرد مذهبی، نقش مهمی را در طراحی نظام ها و حرکت های عمومی در شهر همدان داشته است.

این مسجد تاریخی کاشی کاری های زیبایی در شبستان و مناره ها دارد. این کاشی کاری ها نمونه‌ای از هنر معماری ایرانی اسلامی است.در حال حاضر در بنای قدیمی مسجد تغییراتی انجام شده است. به عنوان مثال مناره‌های مسجد جامع از بخش های جدید و الحاقی این مسجد می باشد.

ساختار مسجد جامع همدان از مساجد شبستان ستون دار،الگو برداری شده است . این مسجد دارای گنبد، گلدسته و سنگاب است و تنها نمونه ی مسجد های گنبد دار با ارزش و با قدمت تاریخی در بافت شهری همدان، می باشد.

تاریخچه مسجد جامع همدان

این مسجد تاریخی، به قرون اولیه اسلامی تعلق دارد. بنای اولیه مسجد جامع مربوط به اوایل دوران اسلامی در ایران می باشد. تغییرات  این بنا همواره از موارد پر اهمیت در مطالعات تاریخی و معماری شهر همدان بوده است. در دوره‌های گذشته به مسجد جامع همدان، مسجد عتیق و گاهی هم مسجد اعظم گفته شده است.

ساختار بنای کنونی مسجد جامع به دوره ی قاجار ، زمان سلطنت فتحعلی‌شاه یا محمد شاه قاجار ، تعلق دارد . البته در دوره‌های مختلف بازسازی گردیده است . بازسازی های مسجد بیشتر مربوط به دوران قاجار است. به نقل از حسین‌بن محمدتقی، مشهور به «عندلیب»، مسجد بنای قدیمی تری داشته است و بعدها تعدادی از شبستان های آن بازسازی شده است.

برای تاریخ ساخت بنا در مسجد جامع دو کتیبه وجود دارد .در حاشیه نمای بیرونی سنگاب دهلیز غربی مسجد، دورتا دور ابیاتی به خط زیبای نستعلیق کنده کاری شده است. در بیتی از این کنده کاری ها به نام واقف مسجد اشاره شده است. تاریخ ۱۲۵۱ هجری و نام حاجی محمد خان بانی ، به عنوان بانی خیر ، ذکر شده است.  البته کتیبه ی دیگری در ایوان جنوبی و به تاریخ ۱۲۵۳هجری وجود دارد. بازدید از این مسجد زیبای تاریخی یک از برنامه های اصلی سفر به شهر همدان است .

معماری مسجد جامع همدان

ساختمان مسجد با پلانی مربع مستطیل و به شکل چهار ایوانی ناقص می باشد. این مسجد دارای صحن وسیع مستطیل شکل است، که در میان سه ایوان در جهت های جنوبی، شرقی و شمالی قرار گرفته است. مسجد جامع چندین شبستان، گنبد تک پوش آجری و گنبدخانه و چند حجره دارد.

بنای مسجد جامع از نظر ساختمانی و معماری از قسمتهای مختلف و مرتبط ،مانند سردر، هشتی، ایوان ها، حجره‌ها و شبستان ها تشکیل گردیده است. در ورودی اصلی مسجد، در سمت غربی و از طرف بازار بوده است. البته با ایجاد بناها و ساختمانها و ورودی جدید در ضلع شمالی و از سوی خیابان اکباتان، ورودی مسجد از این خیابان شده است.

از سردر قدیمی مسجد در جهت بازار می توان از راه یک هشتی به قسمت‌های دیگر مسجد وارد شد. یکی دیگر از ورودی های مسجد در ضلع جنوب شرقی و از طرف بازار و از راه یک دالان میباشد. مسجد جامع همدان دو حوزه بزرگ در وسط دارد که ایوان ها و شبستان ها در اطراف آن هستند. صحن مسجد ۲ متر پایین تر از کوچه‌های مجاور است.

در فضای داخلی شبستان های مسجد جامع، تزیینات خاصی به جز کتیبه قرآنی و کاشی کاری های محراب که در ایوان شمالی نیز می باشد، به چشم نمی خورد. تزئینات مسجد جامع عمدتاً آجرکاری، کاشی‌کاری و کتیبه های مذهبی می‌باشد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد جاذبه های همدان و خرید تور یا بلیط هواپیما لحظه آخری با آژانس هواپیمایی قصر شیرین تماس بگیرید.