هورامانات، سفری به ۴۰ هزار سال قبل در ایران
اورامان شهری در بخش هورامانات شهرستان سروآباد در استان کردستان است. این شهر در منطقه هورامان واقع شده‌است. منطقه اورامات یکی از زیباترین و دیدنی ترین مناطق گردشگری ایران است که از خاک ایران تا بخش های گسترده ای از خاک عراق که از گذشته های دور بخشی از ایران بزرگ بوده را دربر می گیرد. برای آشنایی با شهر(روستای باستانی) اورامان به مرکزیت هورامانات با آژانس مسافرتی قصرشیرین همراه باشید.
فهرست مطالب
شهر تاریخی اورامان کجاست؟
اورامان، از غرب با عراق، از شمال با کردستان و از جنوب با جوانرود محدود می‌شود و جاده‌ای به طول ۷۵ کیلومتر آن را به شهر مریوان می پیوندد. این شهر در دره‌ای شرقی- غربی و در شیب تندی روبه روی کوه «تخت» واقع شده‌است. خانه‌های شهر به طور کلی از سنگ و اغلب به صورت خشکه چین و به صورت پلکانی ساخته شده‌است که به همین دلیل آن را «هزار ماسوله» نیز می‌نامند. بنا به اعتقاد مردم منطقه اورامان زمانی شهری بزرگ بود و مرکزیتی خاص داشت و به همین خاطر از آن به عنوان تخت یا مرکز (حکومت) ناحیه اورامان یاد می‌کردند. مراسم پیر شالیار در این شهر بسیار معروف است.
زبان هورامی
مردم اورامان‌تخت به اورامی (هورامی یا اورامانی) سخن می‌گویند که یکی از گویش‌های گورانی است که آن نیز زیرگروهی است از گویش‌های ایرانی شمال غربی. اورامی در گذشته زبان کتابت به شمار می‌آمده و لهجه رسمی بوده است. مردم اورامان تخت مسلمان و سنی مذهب هستند، با این وجود آیین‌های باستانی ایرانی هنوز در حافظه تاریخی برخاسته از نیاکان مردم این منطقه، جای دارد و آن را پاس می‌دارند.
طبیعت زیبای اورامانات
آب و هوای معتدل کوهستانی و وجود چشمه‌های فراوان، چراگاه‌هایی سرسبز و باغهایی خرم را در دامنه کوههای زیبای اورامان به وجود آورده که باعث شده دامداری در کنار باغداری پیشه اصلی مردم این دیار باشد. در این ناحیه گونه‌های جانوری و گیاهی متعدد و بسیاری مشاهده می‌شود از جمله سنجاب ایرانی، درختان : وون، تنگز، میلو، شرو، بلوط، پسته وحشی، گردو، توت، گلابی، انجیر، انار و … گیاهان : ریواس، پیچک، کرس، بنا، هاز، شنگ، به‌ره‌زا، هاله کوک، ترشکه، ته‌ره‌ژه‌ره‌ژا، قازیاخه، گیلاخه، نرمیله، ده‌مه‌رواسله، بنا شوانه، کنگر، سپل، سیدران، گوزروانه، لو، زرده لو، چنور، سیاولو، که‌ما، قومامه، توسی و…
پوشاک مردم هورامی
مردان کرد اورامانی چوخه، پانتول، ملکی شال، دستار، فرنجی و کله بال و زنان آن جانی، کلنجه، شال، کلاه و کلله می‌پوشند. انواع این لباس‌ها با زیورآلات مختلف تزئین شده‌اند و رنگارنگ هستند. پیش از ورود پارچه و کفشهای خارجی و سایر منسوجات داخلی به استان کردستان، بیشتر پارچه‌ها و پای افزار مورد نیاز آنها توسط بافندگان و دوزندگان محلی بافته و ساخته می‌شده. که با تعداد محدود هنوز رواج دارد (انواع لباس؛ رانه چوخه و فرنجی ).
لباس کردی از زیباترین نوع پوشاک ایرانی است و این زیبایی در پوشاک زنان این منطقه از تجلی بیشتری برخوردار است. دامن‌های بلند و بعضاً پرچین پیراهن‌ها و رنگارنگی آن به همراه بخش های دیگر این پوشش هر بیننده ای را متقاعد می کند که به این زیبایی اعتراف نماید. مین امر باعث شده چند بار در جشنواره‌های محلی جهان به عنوان لباس زیبای برتر انتخاب شود، تکامل لباس کردی آن را کاملاً مناسب وضعیت اقلیمی این ناحیه نموده و شیوه نگرش آمیخته با احترام مردم به پوشش باعث حفظ و استفاده ای آن تا امروز گردیده است و هنوز فاخرترین نوع لباس در بین مردها لباس ها و گیوه های دست باف است.
 |
 |
هرچند لباس کردی در نگاه اول یکسان به نظر می رسد اما هر منطقه و ناحیه لباس خاص خود را دارد و از نوع پوشش می توان فهمید که شخص متعلق به کجاست، شایان ذکر است تنوع و هماهنگی زیورآلات سنتی در پوشاک زنان کرد زیبایی آن را دو چندان می نماید.
معنای واژه «هورامان»
یکی از حدسیات رایج درباره نام اورامان این است.که واژه «اورامان» یا به زبان محلی،.«هـَـورامان»از دو بخش «هورا» به معنی «اهورا» و «مان» به معنی خانه، جایگاه و سرزمین تشکیل شده‌است. بنابراین اورامان به معنی «سرزمین اهورایی» و «جایگاه اهورامزدا» است. «هور» در اوستا به معنی خورشید آمده و هورامان «جایگاه خورشید» نیز معنی می‌دهد.
هر سال دو بار در نیمه بهار و نیمه زمستان مراسمی به نام «مراسم پیر شالیار» در اورامان تخت برگزار شده. و عروسی «پیر شالیار» را در سه روز جشن می گیرند. مقبره پیر شالیار که از بزرگان و مبلغان دین اسلام در منطقه بوده است در شهر اورامان تخت واقع شده است. این مراسم شامل ذبح دام قربانی، دف زنی، نوعی رقص (ذکر دراویش)، خوردن آش مخصوص (هولوشینه)، شب‌نشینی. و خواندن شعر و دعا است که نزدیک به هزار سال است برگزار می شود. البته از قدیم چون مردم این منطقه پیرو آیین زرتشت بوده اند این مراسم باستانی تشابهاتی با آیین های زرتشتیان دارد.
با شرکت در این مراسم، ارواح و جن ها را از بدن بیمار دور کنید!
کردستان سرزمینی به قدمت تاریخ
آثار باستانی و محوطه های تاریخی متعدد و پراکنده‌ای از دوران قبل از تاریخ تا دوران اسلامی در استان وجود دارد. که همگی آنها مؤید تاریخ با سابقه‌ی استان کردستان هستند به ویژه این‌که پایه گذار اولین حکومت قدرتمند و اصیل ایرانی «مادها» نیاکان کردهای امروزی بودند، اما متأسفانه به دلایل متعدد طبیعی و اجتماعی همانند شرایط اقلیمی و آب و هوایی، ریزش های جوی سالانه نسبتاً زیاد و رطوبت نسبی بالا و زمستان‌های سرد، عاملی در تخریب، فرسایش و آسیب رساندن به آثار و اماکن قدیمی منطقه بوده است.
ویژگی‌های فرهنگی کردستان
کردها از اقوام اصیل ایرانی هستند که ویژگی های فرهنگی خودشان را حفظ کرده اند. این ویژگی‌های فرهنگی برخلاف سایر مناطق کشور هنوز در مناطق کردنشین ایران به صورت پویا در زندگی مردم جاری است. با وجود پیشرفت ارتباطات و در نتیجه استحاله فرهنگی و از بین رفتن بسیاری از فرهنگ ها، خوشبختانه فرهنگ مردم کردستان. به علت ریشه های عمیق آن پویاتر از گذشته در بسیاری موارد همانند موسیقی. بر سایر مناطق هم جوار و کشوری نیز تأثیرگذار بوده است.
 |
 |
 |
 |
رودخانه سیروان
رود خروشان سیروان و طبیعت زیبای اطرافش به ویژه در اردی بهشت ماه از دیدنی های این منطقه می باشد. که زیستگاه انواع ماهی ها و پرندگان است. روستای کوسه هجیج که قدمت آن به قرن ها پیش از میلاد باز می گردد. از جاذبه های باستانی اورامان است. معماری خانه های این منطقه بصورت خشکه چین با سنگ و گل محلی می باشد. چشمه بل در نزدیکی این روستا که به رود سیروان می رسد از زیبایی های این روستا است. در منطقه اورامان تخت ده ها روستای پلکانی وجود دارد که روستای بلبر نیز یکی از آن ها می باشد. خانه های این روستا بر روی دو کوه ساخته شده اند. که رودی خروشان از وسط عبور می کند و منظره زیبایی را بوجود آورده است.
سوغاتی های هورامان
در سفر به هر شهری خوردنی ها و غذاهای سنتی جزو لذت بخش ترین قسمت های سفر است. کلانه از نان های محلی کردستان است که در این شهر نیز پخته می شود. ترخینه، شدروا، گرما، ساوار، هتیمچه، پرشین و و آش دوغ از دیگر غذاهای محلی است.
گیوه های دست باف و گلیم نیز از سوغاتی های این شهر هستند. با اجاره اقامتگاه بوم گردی در اورامان با زندگی روستایی مردمان این منطقه آشنا شوید.
اجاره ویلا و سوئیت در اورامان
خانه های هورامان از سنگ و بدون ملات ساخته شده است. خانه ها به شکل هرم قرار گرفته اند و در راس هرم یک قلعه باستانی وجود دارد. در این نوع معماری پشت بام یک خانه حیاط خانه بالایی است. این منطقه با عراق مرز مشترک دارد. اورامان دارای آب و هوایی کوهستانی است و زمستان های سرد و سختی دارد. بنابراین بهترین زمان سفر نیز در اردی بهشت و فصل بهار و پاییز می باشد. در این زمان ها هوا معتدل و مطبوع بوده و دشت های زیبا و باغ های دامنه کوه ها طبیعت. بی نظیر و روح نوازی را مقابل چشمان شما قرار می دهند. با اجاره سوئیت در اورامان سفری خاطره انگیز و دور از هیاهوی شهر داشته باشید. و از آرامش طبیعت در هوای خنک لذت ببرید.
