خانه پدری پروین اعتصامی در تبریز
خانه پروین، منزل پدری پروین اعتصامی شاعر معاصر در شهر تبریز است. این خانه مربوط به دوره رضاشاه پهلوی است. و در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۶۸۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. رخشنده اعتصامی معروف به پروین اعتصامی در ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ شمسی در شهر تبریز چشم بر جهان گشود. و در فروردین ۱۳۲۰ به سبب بیماری حصبه درگذشت. و در قم به خاک سپرده شد.
پروین اعتصامی یکی از افتخارات شهر تبریز است. با گذشت بیش از ۷۰ سال از درگذشت این شاعر گرانقدر، هنوز اشعار حکیمانه و سرشار از مفاهیم اخلاقی و پندآموز وی تحسین شده. و از پروین اعتصامی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شاعران زن معاصر ایران یاد می‌شود. برای آشنایی بیشتر با پروین اعتصامی و خانه تاریخی پروین در شهر زیبای تبریز با آژانس هواپیمایی قصرشیرین همراه باشید.
فهرست مطالب
پروین اعتصامی کیست؟
پروین اعتصامی یکی از برجسته‌ترین شاعران معاصر ایران است که با اشعار پرمحتوا و بی‌نظیرش، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات فارسی به دست آورد. او که در سال ۱۲۸۵ شمسی در تبریز متولد شد، از کودکی به شعر و ادب علاقه داشت و تحت تأثیر پدرش، یوسف اعتصامی که از نویسندگان و مترجمان مشهور بود، به دنیای ادبیات وارد شد. دیوان شعر پروین ثمره تلاش‌های او در طول عمر کوتاهش است و شامل قصاید، مثنوی‌ها و قطعات کوتاه می‌شود.
پروین در سرودن اشعارش از مضامین اخلاقی، اجتماعی و فلسفی بهره برده است و توانسته اثر شگرفی در ادبیات ایران بگذارد. زبان فاخر و سبک خاص او در سرودن شعرهایش، باعث شده تا آثارش همچنان الهام‌بخش نسل‌های بعدی شاعران باشند. بانو پروین اعتصامی در اشعار خود به موضوعات مختلفی مانند عدالت، اخلاق، نابرابری‌های اجتماعی و ارزش‌های انسانی می‌پردازد.
پروین در سال ۱۳۲۰ شمسی درگذشت؛ اما همچنان به عنوان یکی از تاثیرگذارترین شاعران زن ایرانی شناخته می‌شود.
خانه پروین اعتصامی
پروین اعتصامی در تاریخ ۲۵ اسفند سال ۱۲۸۵ خورشیدی در خانه‌ای در محله ششگلان تبریز و در کوچه‌ای به همین نام، متولد شد و تا سن ۷ سالگی که به همراه خانواده به تهران مهاجرت نمود، در این خانه پرورش یافت. پروین اعتصامی که در اصل نام وی «رخشنده» می‌باشد در خانواده‌ای فاضل و در دامان پدری دانشمند و مادری شاعر تربیت شد و به یُمن بهره‌مندی از فضای ادبی و شاعرانه‌ای که در خانه پدری وجود داشت و قریحه‌ای سرشار از ذوق ادبی و توانایی فراوانی که در این زمینه از آن برخوردار بود، به سرودن شعر روی آورد.
معرفی خانه پروین اعتصامی
مساحت کلی خانه هزار و ۳۰۰ مترمربع است که از زمان افتتاح تا امروز محل دائمی نمایشگاه‌های اداره کل میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی شده است. قدمت این بنا به دوره اول پهلوی می‌رسد و پروین اعتصامی تا سن هفت سالگی در این خانه زندگی کرده است. در بدو ورود به این خانه، باغچه زیبا و حوض وسط خانه نظر شما را جلب میکند، کمی که جلوتر می‌روید با ساختمانی آجری مواجه می‌شوید. که مجسمه پروین در حال بالا رفتن از پله را مشاهده می‌کنید.
خانه پروین در تهران
پروین در ۷ سالگی به همراه خانواده اش به تهران مهاجرت میکند . خانه ایی که پروین در تهران در آن رشد میکند در محله سرچشمه تهران است. پروین سالهای کودکی، نوجوانی و جوانی خود را در این خانه سپری میکند. خانه پدری پروین در تهران، اکنون سه قسمت شده و هر کسی یک قسمت آن را از آن خود کرده است. در صورتی که خانه می‌توانست یک اثر تاریخی باشد و بازدیدکننده های بسیاری داشته باشد. و اما قسمت میانی این خانه را خانواده ایی به نام آداب ۶۰ سال پیش از پدر پروین خریداری کرده‌اند و دخترشان به همان صورت خانه را نگه داشته است.
خانه پروین اعتصامی در تبریز
این خانه دل‌باز، دوطبقه و یک زیرزمین دارد و یک هشتی ورودی آن به ساختمان است. در داخل ساختمان دو اتاق و یک سالن با دو ورودی شرقی و غربی وجود دارد که زاویه دید خوبی به حیاط دارد. دو بهارخواب و سه اتاق که یکی از آنها به آب‌انبار قدیمی راه دارد و یک تنور پخت نان که طی مرمت از زیرخاک بیرون آمده است، دیگر اجزای تشکیل‌دهنده ساختمان است. در زیرزمین خانه یک حوض‌خانه با سقف کلیل آذری و پنج اتاق گهواره‌ای وجود دارد.
خانه پروین اعتصامی کجاست؟
خانه پروین اعتصامی از جاذبه های گردشگری استان آذربایجان شرقی است و در تبریز، خیابان عباسی، جنب مسجد میرآقا، کوچه ساوجبلاغی، پلاک ۶ قرار دارد. برای دسترسی می‌توانید از چایکنار به کوچه پروین اعتصامی وارد شوید. همچنان ایستگاه اتوبوس اول عباسی در ششگلان در فاصله کمی از خانه واقع شده است. (نمایش روی نقشه)
لوکیشن خانه پروین اعتصامی کجاست؟
بخش‌های مختلف خانه پروین اعتصامی
خانه پدری پروین اعتصامی در تبریز است که مساحت آن به چیزی حدود هزار و ۳۰۰ مترمربع می‌رسد. مساحت حیاط این خانه به‌تنهایی ۹۲۰ متر است، مگر می‌شود در چنین خانه‌ای زندگی کرد و شاعر نشد!
خانه پروین اعتصامی در تبریز از بخش‌های مختلفی مانند اتاق نشیمن، اتاق خواب و یک حیاط زیبا تشکیل شده است که هر بخش، بازه زمانی خاصی از زندگی این شاعر بزرگ را توصیف میکند.
ورودی خانه با معماری ساده و دلنشینش، بازدیدکنندگان را به فضای داخلی هدایت میکند.
در اتاق اصلی خانه، کتاب‌ها، دست‌نوشته‌ها و تصاویری از پروین اعتصامی نگهداری می‌شوند که آثار و یادگاری‌های ارزشمندی هستند.
در حیاط خانه، باغچه ای پر از گل و گیاهان زیبا دیده می‌شود که به بازدیدکنندگان فرصتی برای استراحت و تأمل در زندگی این شاعر می‌دهد.
علاوه براین در بخشی از خانه، نمایشگاهی از آثار پروین اعتصامی برپا شده است که شامل نسخه‌های خطی و کتاب‌های او می‌شود. در بازدید از سایر اتاق‌های این خانه می‌توانید اطلاعاتی درباره دوران زندگی و شعرهای پروین اعتصامی به دست آورید.
داخل خانه پروین اعتصامی
داخل خانه پروین اعتصامی در تبریز فضایی تاریخی و دلنشین دارد و نمادی از زندگی و آثار این شاعره بزرگ ایران است. با گشتی در این خانه می‌توانید شکوه معماری سنتی و اصیل ایرانی را مشاهده کنید. دیوارها و اتاق‌ها، چیدمانی ساده دارند؛ اما با اصالت تزئین شده‌اند. وقتی وارد این خانه می‌شوید، آثار و یادگاری‌هایی از زندگی پروین اعتصامی را مشاهده می‌کنید که حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. یکی از ویژگی‌های برجسته این خانه، حفظ هویت تاریخی آن است که به خوبی حال و هوای زندگی پروین اعتصامی را منتقل میکند. هر قسمت از خانه، داستان‌هایی از زندگی و فعالیت‌های این شاعر را روایت کرده و بازدیدکنندگان را با دنیای ادبیات و فرهنگ ایرانی آشنا میکند.
ساعت بازدید خانه پروین اعتصامی تبریز
خانه پروین اعتصامی در تبریز یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های گردشگری این شهر است و جذابیت زیادی برای علاقه‌مندان به تاریخ و ادبیات ایرانی دارد. این خانه، محل زندگی پروین اعتصامی، شاعره برجسته ایرانی بوده و اکنون به یک موزه تبدیل شده است. اگر سری به این خانه بزنید، آثار و یادبودهای ایشان را در آن می‌بینید. برای بازدید از این آثار می‌توانید از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر به این خانه مراجعه کنید؛ البته ممکن است ساعات بازدید در تعطیلات رسمی و مناسبت‌ها تغییراتی داشته باشد. پیشنهاد می‌کنیم ساعات اولیه روز را برای بازدید در نظر بگیرید تا فرصت بیشتری برای بازدید و لذت بردن از فضای آرامش‌بخش خانه داشته باشید.
مختصری درباره پروین اعتصامی
پروین اعتصامی از همان دوران کودکی استعدادهای خود را نمایان کرد و سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی را نزد پدرش «یوسف اعتصامی» آموخت. متولد شدن در چنین خانواده هنرمندی در تبدیل‌شدن پروین به بزرگ‌ترین بانوی شاعر ایران بی‌تأثیر نبود. او از همان روزهای کودکی تحت نظر اساتیدی هم چون علی‌اکبر دهخدا و ملک‌الشعرای بهار تعلیم دید.
پروین اعتصامی در ۲۸ سالگی ازدواج کرد ولی به دلیل اختلاف فکری با همسرش یک سال بعد از ازدواج از او جدا شد. همسر پروین پسرعموی او، «فصل الله اعتصامی» که یک نظامی خشک و افسر شهربانی بود به دلیل جدایی او از همسرش هم همین روحیه خشک او و عدم تفاهم با شاعری با چنین روح ظریفی بود.
زمانی که پروین در قید حیات بود تنها یک دیوان از او منتشر شد و دومین نوبت چاپ دیوان او با مرگ نابهنگامش مصادف شد. دیوان اشعار پروین دارای ۶۰۶ شعر شامل اشعاری در قالب‌های مثنوی، قطعه و قصیده است.
محمدرضاشاه در حال بازدید از دانشسرای عالی -پروین اعتصامی در سمت راست تصویر
مناظره های پروین
پروین با مناظره‌های بی‌بدیلش مشهور است و بسیاری از افراد پروین اعتصامی را با مناظره‌هایش می‌شناسند. پروین بسیار به پدر وابسته بود. این را می توان حتی در تاثیرگذاری پدر بر روی شعرسرایی وی مشاهده کرد. پروین پس از مرگ پدر در سال ۱۳۱۶ به قدری منزوی شد که برای مدتی از سرودن دست برداشت. پروین تنها شاعری است که در شعرای وی نمی توان ردی از زندگی شخصی یافت.
مضامین شهر پروین
مضامین اشعار او خارج از دایره زندگی او تعریف شده و حتی گاه شاهد مناظره بین اشیا، حیوانات، گیاهان و انسان‌ها در میان اشعار او هستیم اشعار پروین غالبا در حوزه پند و اندرز و روحیه ستیزه جویی وی با ظلم تعریف شده است.
مدال لیاقت
نظام شاهنشاهی آن زمان به بزرگان هر عرصه مدال های لیاقت اعطا می کرد. پروین نیز از این قاعده مستثنی نبود. او به موقع اعطای مدال درجه سه لیاقت آن را رد کرد و حتی پیشنهاد رضاشاه برای تدریس ملکه و ولیعهد را قبول نکرد.
درگذشت پروین
پروین اعتصامی در ۳ فروردین ۱۳۲۰ به بیماری عفونی حصبه مبتلا شد. وضعیت او در ۱۴ فروردین به شدت وخیم شد و خانواده اش کالسکه ای را به دنبال پزشک معالجش می فرستند اما او نمی آید و پروین روز بعد در ۱۵ فروردین در ۳۴ سالگی در تهران فوت می کند.
او در حرم حضرت فاطمه (ص) در قم و در آرامگاه خانوادگی به خاک سپرده شد. بعد از مرگ قطعه ای با عنوان «این قطعه را برای سنگ مزارم، خود سروده ام» یافتند که مشخص نیست او چه زمانی این شعر را برای سنگ مزار خود سروده است، اکنون آن قطعه روی مزارش نقش بسته است:
- اینکه خاک سیهش بالین است
- اختر چرخ ادب پروین است
- گر چه جز تلخی ز ایام ندید
- هر چه خواهی سخنش شیرین است
- صاحب آن همه گفتار امروز
- سائل فاتحه و یاسین است
- دوستان به که ز وی یاد کنند
- دل بی دوست دلی غمگین است
- خاک در دیده بسی جان فرساست
- سنگ بر سینه بسی سنگین است
- بیند این بستر و عبرت گیرد
- هر که را چشم حقیقت بین است
- هر که باشی و ز هر جا برسی
- آخرین منزل هستی این است
- آدمی هر چه توانگر باشد
- چون بدین نقطه رسید مسکین است
- اندر آنجا که قضا حمله کند
- چاره تسلیم و ادب تمکین است
- زادن و کشتن و پنهان کردن
- دهر را رسم و ره دیرین است
- خرم آن کس که در این محنت گاه
- خاطری را سبب تسکین است
جاذبه های نزدیک به خانه پروین
موزه قاجار و مقبره استاد شهریار فاصله کمی با خانه پروین اعتصامی داد و اگر روزی به این مکان رفتید، بازدید از موزه و مقبره استاد شهریار را هم در برنامه بعدی خود قرار دهید.
رستوران های اطراف خانه پروین اعتصامی
اطراف خانه پروین اعتصامی در تبریز، چندین رستوران سنتی و مدرن وجود دارند که گزینه‌های متنوعی را برای علاقه‌مندان به غذاهای خوشمزه ارائه می‌دهند. رستوران‌های سنتی این منطقه انواع غذاهای محلی آذربایجان را سرو می‌کنند و خاطره‌ای ماندگار در ذهن گردشگران به جای می‌گذارند. برای خوردن کباب‌های معروف، کوفته تبریزی و دسرهای سنتی حتما سری به این رستوران‌ها بزنید.
علاوه بر رستوران‌های سنتی، کافه‌ها و رستوران‌های مدرن با منوهای متنوع هم آماده پذیرایی از گردشگران هستند. بعد از بازدید از خانه پروین می‌توانید لحظاتی را در این کافه‌ها بگذرانید و از نوشیدنی‌ها و میان‌وعده‌های خوشمزه آنها لذت ببرید.
جمع‌بندی
خانه پروین اعتصامی یکی از مکان‌های فرهنگی و تاریخی مهم در ایران است که در شهر تبریز واقع شده و محل زندگی پروین در دوران کودکی و نوجوانی او بوده است. این خانه از نظر معماری نمایانگر سبک سنتی خانه‌های ایرانی است و فضایی آرام و دلنشین دارد. بخش‌های مختلف آن شامل حیاط مرکزی و چندین اتاق می‌شوند که با نقش‌های ساده اما اصیل ایرانی تزئین شده است.
بازدیدکنندگان می‌توانند در این مکان با زندگی شخصی و محیطی که پروین در آن رشد کرده آشنا شوند. امروزه این خانه به‌عنوان یک موزه فعالیت میکند و آثار، دست‌نوشته‌ها و تصاویر مرتبط با پروین در آن به نمایش گذاشته شده است.
